อาการเบื่ออาหาร คืออะไร?
อาการเบื่ออาหาร (Loss of Appetite) เป็นอาการที่ผู้ป่วยมีความไม่สนใจ หรือไม่มีความสนใจในการรับประทานอาหาร “ไม่หิว ไม่กิน ไม่อยาก” ซึ่งอาจเกิดจากสาเหตุหลากหลาย เป็นอาการทางจิตเวชหรือ “ภาวะทางจิต” ส่วนหนึ่งที่เกิดขึ้นได้ โรคทางจิตที่อาจทำให้เกิดอาการได้รวมถึงโรคเครียด เช่น สตรีซอยด์ (anorexia nervosa) ซึ่งเป็นภาวะการรับรู้ที่ผิดปกติต่อรูปร่างและน้ำหนักของตนเอง และอาจทำให้ผู้ป่วยลดความสนใจในการรับประทานอาหาร นอกจากนี้ยังมีภาวะเครียด-ซึมเศร้า (depression) หรือภาวะวิตกกังวล (anxiety) ที่อาจทำให้ผู้ป่วยมีอาการเบื่อ
อาการสามารถแสดงออกในลักษณะต่าง ๆ ขึ้นอยู่กับบุคคลและสาเหตุที่เกี่ยวข้อง
- ไม่สนใจอาหาร ผู้ป่วยรู้สึกไม่สนใจหรือไม่มีความอยากทานอาหาร หรือมีความไม่สามารถรับประทานอาหารได้ตามปกติ
- สูญเสียความสนใจในการรับประทานอาหาร ผู้ป่วยอาจไม่มีความสนใจในอาหารที่มีรสชาติหรือความหอมอร่อย หรือไม่สามารถสัมผัสความพึงพอใจจากการรับประทานอาหารได้
- ลดปริมาณอาหาร ผู้ป่วยสามารถลดปริมาณอาหารที่รับประทานลงได้ อาจรับประทานเพียงส่วนเล็กหรือไม่ครบเต็มมื้อ
- การเปลี่ยนแปลงน้ำหนัก ผู้ป่วยอาจเส้นรอบเอวเล็กลง หรือมีการลดน้ำหนักที่ไม่ต้องการโดยจะพบในระยะเวลาที่ยาวนาน
- อาการทางร่างกายอื่น ๆ บางครั้งอาจมีอาการเจ็บปวดท้อง คลื่นไส้ หรือภาวะเหนื่อยล้าที่เกี่ยวข้อง
- กลัวอ้วน ผู้ป่วยอาจมีความคิดที่ผิดปกติว่าตนเองมีน้ำหนักเกินหรืออ้วนเกินไป แม้ว่าความจริงแล้วจะไม่เป็นเช่นนั้น
อาการ “เบื่อ” เกิดจากอะไร?
อาการเบื่อ ไม่หิว ไม่อยากกิน เป็นสภาวะผิดปกติทางจิต ที่ผู้รับประทานอาหารรู้สึกไม่สนใจหรือไม่มีความสนใจในการรับประทานอาหาร อาจเป็นอาการที่เกิดขึ้นชั่วคราวหรือเป็นประจำ และอาจเกิดจากสาเหตุหลายประการ เช่น
- สภาวะทางจิต ที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพจิตโดยตรง เช่น ซึมเศร้า วิตกกังวล สตรีสองสัปดาห์ก่อนประจำเดือน หรือสภาวะทางจิตอื่นๆ ที่ส่งผลต่ออารมณ์และแรงบันดาลใจในการรับประทานอาหาร
- ภาวะเครียดและวิตกกังวล ความเครียดและวิตกกังวลสามารถทำให้เกิดอาการเบื่อได้ การสะสมความเครียดและการมีความวิตกกังวลอาจทำให้คุณไม่สามารถสัมผัสความหวาน หรือความอร่อยจากอาหารได้อย่างเต็มที่
- การใช้ยาหรือการรักษาทางการแพทย์ บางครั้งการใช้ยาหรือการรักษาทางการแพทย์อาจมีผลต่อระบบประสาทหรือระบบย่อยอาหาร ที่ส่งผลให้เกิดอาการเบื่อ
- ปัจจัยสภาพแวดล้อม สภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสม เช่น กลิ่นรอบ ๆ บริเวณทานอาหาร, เสียงรบกวนที่ดังจนรู้สึกรำคาญใจ, อยู่ในสภานที่ที่รู้สึกไม่สะอาด ไม่สบายใจที่จะทาน
- สภาวะทางกายภาพ บางครั้งสภาวะทางกายภาพ เช่น การป่วย ความเจ็บป่วย หรืออาการท้องเสียอาจทำให้คุณไม่มีความอยากทานอาหาร
- สภาวะภาวะสมดุลทางฮอร์โมน การเปลี่ยนแปลงในระดับฮอร์โมน เช่น การเปลี่ยนแปลงในระดับฮอร์โมนเพศหรือฮอร์โมนความสัมพันธ์ อาจมีผลต่อการรับประทานอาหาร
หรือ อีกสาเหตุที่พบกันมาก คือ “วัยทอง ” เป็นช่วงชีวิตที่มีความเปลี่ยนแปลงทางร่างกายและจิตใจเกิดขึ้น อาการเบื่ออาจเกิดขึ้นในวัยทองเนื่องจากหลายสาเหตุ เช่น การเปลี่ยนแปลงทางสมอง ปัญหาทางสุขภาพ การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ และสภาพแวดล้อม อาการเบื่อสามารถทำให้ผู้ที่ประสบกับอาการนี้มีการลดความสนใจในการรับประทานอาหาร ซึ่งอาจส่งผลต่อสุขภาพร่างกายและอารมณ์ได้
13 วิธีแก้ อาการเบื่ออาหาร
การแก้ไขอาการจะขึ้นอยู่กับสาเหตุและปัจจัยที่ทำให้เกิดอาการนี้ ดังนั้น การรักษาอาจแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับบุคคลและสภาวะที่เกี่ยวข้อง นี่คือบางแนวทางทั่วไปที่อาจช่วยในการแก้ไขอาการ
- พูดคุยและปรึกษากับผู้ใกล้ชิด : พูดคุยกับคนใกล้ชิดเพื่อให้พวกเขารับรู้ถึงสภาวะทางจิตที่คุณเป็นอยู่ การแบ่งปันความรู้สึกและปัญหาอาจช่วยให้คุณได้รับการสนับสนุนและการเข้าใจเพิ่มเติม
- พักผ่อนและลดความเครียด : การทำกิจกรรมที่ช่วยลดความเครียด เช่น โยคะ การหายใจลึก การผ่อนคลายกล้ามเนื้อ หรือการทำกิจกรรมที่ชอบ อาจช่วยในการเรียกคืนความสนใจและอยู่ในสภาวะทางจิตที่ดีขึ้น
- ออกกำลังกาย : การออกกำลังกายสม่ำเสมอสามารถกระตุ้นระบบเผาผลาญพลังงานและสร้างความอยากรับประทานอาหารได้ นอกจากนี้ยังช่วยเพิ่มสมดุลของระบบประสาทและสร้างความเรียบรื่นในการทำงานของสมอง
- รับประทานอาหารที่เหมาะสม : ให้ความสำคัญกับการรับประทานอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสูง รวมถึงการบริโภคอาหารที่หลากหลายและเน้นอาหารที่อร่อยตามความชอบของคุณ
- รับคำปรึกษาจากผู้เชี่ยวชาญ : การปรึกษากับนักจิตวิทยาหรือนักสุขภาพจิตอาจช่วยให้คุณได้รับการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสมสำหรับสภาวะทางจิตที่เกี่ยวข้อง
- บริหารอารมณ์ : ควบคุมการรับประทานอาหารโดยตรวจสอบสัญชาตญาณความหิวและความอิ่มของคุณ นอกจากนี้ให้ใส่ใจต่อสภาวะอารมณ์ เช่น ความเครียดหรือภาวะซึมเศร้า
- ลองอาหารใหม่ : ลองสำรวจและลองรับประทานอาหารใหม่ที่คุณไม่เคยลองมาก่อน เปิดกว้างในการลองอาหารใหม่ๆ หรือเมนูที่ไม่เคยลองกินมาก่อน เช่น อาหารจานเดียว, อาหารชาวต่างชาติ หรืออาหารท้องถิ่น
- การเตรียมอาหารแบบสร้างสรรค์ : เพิ่มความสนุกในการกินอาหารโดยการเตรียมอาหารอย่างสร้างสรรค์ เช่น การสร้างเมนูพิเศษ, การเรียงอาหารให้สวยงาม หรือการใช้วัตถุดิบที่น่าสนใจในการประกอบอาหาร
- รับประทานอาหารและเรียนรู้ : เพิ่มความสนุกในการกินอาหารโดยการเรียนรู้เกี่ยวกับอาหารที่คุณรับประทาน ศึกษาวิธีการทำอาหาร, ประวัติความเป็นมา, หรือวัฒนธรรมของอาหารที่คุณชื่นชอบ
- ทำอาหารร่วมกับคนอื่น : เชิญเพื่อนหรือครอบครัวมาร่วมเตรียมอาหารและรับประทานด้วยกัน เป็นโอกาสที่ดีในการสร้างความสนุกและความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่น
- สร้างบรรยากาศ : สร้างบรรยากาศที่น่าสนุกและผ่อนคลายในขณะที่รับประทานอาหาร เช่น เปิดเพลงที่ชื่นชอบ, ตกแต่งโต๊ะอาหารให้สวยงาม, หรือจัดกิจกรรมเล่นในขณะที่รับประทานอาหาร
- ลองสังเกตและเชื่อมโยงกับความเพลิดเพลิน : ลองสังเกตและบันทึกความรู้สึกและความเพลิดเพลินที่มาพร้อมกับการรับประทานอาหารบางอย่าง เชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่างความสนุกกับอาหาร เช่น เมื่อรับประทานอาหารที่ชื่นชอบคุณจะรู้สึกสดชื่นและเพลิดเพลิน
- สร้างประสบการณ์รับประทานอาหาร : สร้างประสบการณ์รับประทานอาหารที่น่าสนุกโดยใช้สิ่งต่างๆ เช่น การเล่าเรื่องราว, เล่นเกมหรือประลองกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับอาหาร
กินของหวาน ช่วยแก้เบื่อได้หรือไม่?
การรับประทานของหวานอาจ “ช่วยกระตุ้นความสนใจ” ในอาหาร และเพิ่มความอยากทานในบางคนได้ อย่างไรก็ตาม การรับประทานของหวานเพียงอย่างเดียวไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้อย่างสมบูรณ์แบบ อาจเป็นเพียงการชักจูงชั่วคราวหรือบริสุทธิ์แต่ไม่ได้แก้ไขสาเหตุหลักของปัญหา
ถ้าคุณมีปัญหาที่เกี่ยวข้องกับสภาวะทางจิตหรือสภาวะอารมณ์ แนะนำให้พูดคุยกับนักจิตวิทยาหรือผู้ให้คำปรึกษาทางจิตวิทยาเพื่อการวินิจฉัยและการรักษาที่เหมาะสม พวกเขาสามารถช่วยให้คุณเข้าใจและจัดการกับปัญหาที่เกี่ยวข้องได้ในลักษณะที่ถูกต้องและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
คลื่นไส้ เวียนหัว อ่อนเพลีย เพราะเบื่ออาหาร จริงหรือไม่?
การกินอาหารได้น้อย ไม่อยากอาหาร ไม่สามารถเป็นต้นเหตุที่ทำให้เกิดคลื่นไส้ เวียนหัว และอ่อนเพลียโดยตรง อาการเหล่านี้ส่วนใหญ่เกิดจากสาเหตุอื่น แต่อาจมีความสัมพันธ์ระหว่างอาการเบื่อกับอาการดังกล่าวได้ ดังนั้นสาเหตุที่เป็นจริงควรต้องพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยและประเมินสภาพเพิ่มเติม
ส่วนของอาการ “อ้วก” หรือรู้สึกคลื่นไส้ ส่วนมากเป็นเพราะภาวะความเครียด ฮอร์โมนอารมณ์ทำงานผิดปกติ จึงเป็นอาการที่มักแถมมากับโรคทางจิต โดยเฉพาะในช่วงเริ่มก่อตัวของภาวะความเครียดสะสม เป็นโรคในระยะเริ่มต้น อาการคลื่นไส้อยากอ้วกจะเป็นสัญญาณบ่งบอกว่า สภาพจิตใจของเราเริ่มเข้าสู่ช่วงเฝ้าระวังโรคทางจิต
อาการคลื่นไส้ เวียนหัว และอ่อนเพลียอาจเกิดจากสาเหตุอื่นๆ เช่น การติดเชื้อทางเดินอาหาร การแพ้อาหาร อาการไมเกรน ภาวะเครียด ภาวะอ่อนเพลียที่เกี่ยวข้องกับโรคอื่น ๆ เป็นต้น
การตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาที่ถูกต้องจำเป็นเพื่อจัดการกับอาการเหล่านี้ แพทย์จะทำการประเมินอาการของคุณโดยละเอียด เป็นการรวบรวมประวัติสุขภาพ การตรวจร่างกายและการสอบถามเพิ่มเติมเพื่อวินิจฉัยและแนะนำการรักษาที่เหมาะสมในกรณีของคุณ โปรดปรึกษาแพทย์เพื่อคำแนะนำทางการแพทย์ที่ถูกต้องและเหมาะสมสำหรับคุณ
ท้องเสีย น้ำหนักลด เกิดจากอาการเบื่ออาหารหรือไม่?
อาการเบื่อ ไม่อยากกิน “อาจส่งผลให้เกิดอาการท้องเสียและน้ำหนักลดลง” ในบางคน ทำให้คุณรับประทานอาหารน้อยลง ทำให้ร่างกายขาดพลังงานและสารอาหารที่จำเป็น นอกจากนี้อาจมีสาเหตุอื่นๆ ที่ทำให้เกิดอาการท้องเสียและน้ำหนักลดลง เช่น การติดเชื้อทางเดินอาหาร การแพ้อาหาร หรือสภาวะเครียดที่เกี่ยวข้องกับอาหาร
- การบริโภคพลังงานไม่เพียงพอ : เมื่อคุณรับประทานอาหารน้อยลงเนื่องจากอาการเบื่อ ร่างกายของคุณจะได้รับพลังงานไม่เพียงพอที่จะรักษาน้ำหนักปกติ น้ำหนักจะลดลงเนื่องจากขาดพลังงาน.
- สภาวะแพ้และไม่ทนอาหาร : บางครั้งอาจเกิดจากการแพ้หรือไม่ทนอาหารบางอย่าง การบริโภคอาหารที่ไม่เหมาะสมสามารถทำให้เกิดการท้องเสียและน้ำหนักลดลงได้
- สภาวะเครียดและภาวะวิตกกังวล : อาจเป็นผลมาจากสภาวะเครียดและภาวะวิตกกังวล ที่อาจทำให้ระบบย่อยอาหารไม่ทำงานอย่างปกติ นอกจากนี้ความเครียดและวิตกกังวลยังสามารถส่งผลต่อการรับประทานอาหารและความสนใจในการดูแลตนเอง
การเบื่อของกิน ไม่อยากอาหาร อาจไม่เป็นสาเหตุตรงที่ทำให้เกิดอาการท้องเสีย อาการเบื่อเกิดจากสภาวะทางจิตหรือสภาวะอารมณ์ที่ทำให้คุณไม่สนใจการรับประทานอาหาร โดยอาจทำให้คุณรับประทานอาหารน้อยลง จนเป็นสาเหตุที่ท้องเสียได้ อาการท้องเสียอาจเกิดจากการติดเชื้อทางเดินอาหาร การบริโภคอาหารที่ไม่สะอาด หรือการแพ้อาหาร ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการท้องเสีย อาจมีอาการอื่นๆ เช่น ท้องอืด คลื่นไส้ แน่นหน้าท้อง และอาจมีอาการอ่อนเพลีย ดังนั้น อาการท้องเสียที่คุณกล่าวถึงอาจมีสาเหตุอื่นๆ เกี่ยวข้องกับการรับประทานอาหารที่ไม่เพียงพอ การติดเชื้อ หรือสภาวะอื่นๆ และไม่ได้เกิดจากอาการเบื่อโดยตรง
เบื่ออาหาร กินอาหารทดแทนได้หรือไม่?
การใช้อาหารทดแทนมื้ออาหารสำหรับผู้ป่วยไม่อยากกินอาหารปกติ ช่วยเป็นทางเลือกที่ดีเพื่อให้คุณได้รับประโยชน์ทางโภชนาการที่เพียงพอ อาหารทดแทนมื้ออาหารมักจะมีคุณค่าทางโภชนาการที่สูงและเป็นสารอาหารที่ครอบคลุม ซึ่งสามารถช่วยให้คุณได้รับประโยชน์ทางโภชนาการที่สำคัญได้ แม้ว่าคุณจะไม่สามารถรับประทานอาหารปกติได้ในปัจจุบัน
อาหารทดแทนสามารถมาในรูปแบบของผง, น้ำ, เม็ด, หรือเพียงแค่รูปแบบอาหารเหลว แต่ทุกกรณีต้องคำนึงถึงคุณค่าทางโภชนาการที่คุณต้องการ อาหารทดแทนอาจมีโปรตีน, คาร์โบไฮเดรต, ไขมัน, วิตามิน, แร่ธาตุ และสารอาหารอื่นๆ เพื่อให้คุณได้รับสารอาหารที่จำเป็นสำหรับการเจริญเติบโตและฟื้นฟูร่างกาย
อาหารทดแทนมื้ออาหารสามารถมีให้เลือกหลากหลายรูปแบบ คุณควรปรึกษาแพทย์หรือโภชนากรเพื่อรับคำแนะนำเกี่ยวกับสารอาหารที่เหมาะสมและปริมาณที่คุณควรรับประทานต่อวัน โดยขึ้นอยู่กับสภาวะทางสุขภาพของคุณและความต้องการทางโภชนาการของร่างกาย
สรุป
อาการเบื่ออาหาร เป็นอาการที่มักเกิดขึ้นจากปัญหาทางจิต และการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนอารมณืต่าง ๆ ที่มาจากการเปลี่ยนแปลงของแต่ละช่วงวัย ตัวช่วยที่สามารถแก้อาการเบื่อได้ คือต้องเปลี่ยนประสบการณ์การรับประทานอาหารแบบใหม่ ๆ เช่น กินข้าวนอกบ้านมากขึ้น ลองกินข้าวกับคนแปลกหน้า หรือ ชวนคนสนิททานข้าว จะช่วยทำให้ทานอาหารได้มากขึ้น
